Leonardo głosi coś więcej niż tezę, że malarstwo opiera się na naukach ścisłych; ono samo jest narzędziem poznania i posuwa naprzód naszą wiedzę o świecie. To przekonanie stanowi najistotniejszą treść i podstawowy wątek myślowy teorii sztuki Leonarda. Stwierdzając, że wiedza, intelekt bezwzględnie konieczne są dla malarza, twierdzi zarazem, że jego aktem poznawczym, jego właściwą domeną jest dopiero realizacja, ?działanie godnością znacznie przewyższające wymienione rozważania i wiedzę". Te słowa, przyznające prymat faktowi artystycznemu nad wszelkimi spekulacjami, stanowią jakby wyzwanie rzucone uczonym i humanistom owej epoki przez człowieka, który nazywał siebie omo senza lettere. Traktat o malarstwie oprócz wskazówek "warsztatowych", praktycznych, zawiera również uwagi natury ogólnej, dotyczące etyki, postawy, sposobu życia artysty, sposobu studiowania oraz sądów artystycznych. Uwagi te, ujęte w lapidarną, piękną formę, zachowały trwałą aktualność i dowodzą, że Leonardo uważał malarstwo nie tylko za sprawę intelektu, ale i charakteru. (Maria Rzepińska)