Trzej młodzi przyjaciele, Wilhelm Tell, Sokole Oko i Wiewiórka, po powrocie z obozu harcerskiego przywożą brulion zatytułowany "Księga strachów",opisujący ich przygody nad jeziorem Jasień w myśl zabawy harcerskiej polegającej na poszukiwaniu miejsc, w których straszy. Opisano tam niemiłą nocną przygodę jednego z harcerzy, a także tajemniczy znak szachownicy na portalach kilku starych okolicznych kościołów. Właścicielem tych miejscowości był niegdyś ród von Haubitzów, który miał szachownicę w herbie. Harcerze zwracają się z tą sprawą do pana Tomasza. Okazuje się, że kilka osób poszukuje w tych stronach skarbów starego Johanna von Haubitza oraz pamiętnika jego syna. Wcześniej książka była wydana pt. "Księga strachów".(Opis pochodzi ze strony www.wydawnictwo-warmia.pl)

Pan Tomasz jedzie nad Jeziorak w związku z poszukiwaniami zatopionej w czasie działań wojennych ciężarówki z cennymi przedmiotami z bursztynu. Działając incognito korzysta z pomocy harcerzy, dziwnego jegomościa podającego się za ornitologa oraz miejscowej dziewczyny, Marty. Nad Jeziorakiem przebywa też grupa chłopców z Warszawy pod wodzą Czarnego Franka.Przeciwstawia się im tajemniczy Kapitan Nemo, doskonały żeglarz i wędkarz, miłośnik przyrody,który nie pozwala na ekscesy nad Wielkimi Jeziorami Mazurskimi.(Opis pochodzi ze strony www.wydawnictwo-warmia.pl)